Tarihi boyunca birçok savaşla yaralar almış, ırkların ve dinlerin anlaşmazlıklarıyla kavrulmuş, büyünün en acımasız sonuçlarıyla yüzleşmiş topraklar…
Yüzyıllar süren çalkantılarla sarsılmış yaşayanlarıyla bir şekilde ayakta kalan diyarlar…
Burası birçok kültürün, tanrının ve ırkın parçalanmışlıkları ile boğuşan bir dünya.
Burası Thedas.
Kültür ve tarih açısından zengin Dragon Age dünyası Thedas’ın toprakları, üzerinde yaşayan ırkların kendi içlerinde ve birbirleriyle yaşadıkları çatışmalar sebebiyle oldukça karanlık bir mirasa sahiptir. Süregelen çalkantılar ve savaşlar ile sarsılan Thedas tarihi, yaşanan önemli olaylar üzerinden çağlara bölünerek kaydedilmiştir.
Thedas’ın çağları, aslolarak Andrastriyan Kilisesi’nin kuruluşunu başlangıç kabul ederek ilerler. Her bir çağ, bir yüzyılı kapsayacak şekilde ve o dönemde Kilise’nin başında hangi Kutsal Kişi bulunuyorsa onun tarafından isimlendirilerek belirlenir. Bir çağın sonuna yaklaşılırken Kutsal Kişi, bir sonraki döneme adını verebilecek önemli olayları veya gelecekte olabileceklerin alametlerini göz önünde bulundurarak bir isimde karar kılar ve bu kararı resmi kayıtlara geçirilir.
Thedas’ın güncel tarihi, Kilise’nin kuruluşunu esas aldığı ve Kilise takviminde 0 şeklinde belirtilen bir yıl olmadığı için 1:1 olarak başlar ve Çağ:Yıl düzeniyle kaydedilir. Bu tarihten önceki dönemler “Kadim Çağ” olarak adlandırılmakta ve herhangi bir resmiyet teşkil etmemektedir. Nitekim Thedas tarihi on çağdan oluşmasına rağmen, bu sebepten ötürü resmi kayıtlarda dokuz çağ olarak belirtilir. Kadim Çağ’dan sonraki dönemler sırasıyla Kutsal Çağ, Görkem Çağı, Kuleler Çağı, Kara Çağ, Yüce Çağ, Çelik Çağı, Fırtına Çağı, Kutlu Çağ ve Ejderha Çağı olarak adlandırılmıştır.
Bir zamanlar ölümsüz olan elflerin mirası
Andrastriyan Kilisesi’nin kuruluşundan önceki tüm yılları kapsayan çağdır. Kilise’nin kuruluşundan önce herhangi bir evrensel tarih standardı kabul edilmediği için bu yıllar ortak bir çağ altında toplanmış ve gelişen olaylar da yine aynı dönem içerisinde anlatılmıştır. Bu dönem, 1:1 yılından geriye gidilecek şekilde kaydedilmiştir ve binlerce yıllık bir geçmişi barındırmaktadır. Öyle ki Kilise’nin yetişemediği yerlerde elflerin veya Tevinter İmparatorluğu’nun kayıtları esas alındığından tarih kitaplarında FA (Arlathan’ın Kuruluşu) ve TE (Tevinter) kısaltmalarını görmek mümkündür. Oldukça eski olaylara dayandığı için Kilise tarafından tam tarihleri belirlenememiştir. Bu dönemde yaşanan olayların bir kısmı hakkında ise herhangi bir kayıt bulunmamaktadır, zira savaşlarla yaralanmış ve çalkantılarla sarsılmış bu çağdaki kayıtların birçoğu yeryüzünden silinip gitmiş, yerlerini sözlü olarak aktarılan ve birçoğu gittikçe efsaneleştirilmiş hikayeler almıştır.
Elf krallığı Elvhenan’ın başkenti Arlathan’ın kuruluşu ile 1 FA (-6404 TE) yılında başlayan bu çağ, insanların Par Vollen’den güneye göçerek Thedas’a gerçek anlamda giriş yapmaları ve Tevinter İmparatorluğu’nun kuruluşu ile devam eder. Bu dönemde cüceler, Derin Yollar ile birbirlerine bağladıkları muazzam yer altı şehirleri ve kasabaları kurmuşlardır. Elfler ise insanlar ile olan ilişkileri sonucunda ölümsüzlüklerini kaybedip köleleştirilirken Arlathan da yerle bir edilmiştir.
Soluk Diyar’da bulunan Kara Şehir
Tevinter, büyücü hükümdarların açgözlülükleri sebebiyle 800 TE (Kadim -395) yılında Soluk Diyar’a ulaşarak Altın Şehir‘e girer. Ancak bu hareket şehrin bozularak Kara Şehir halini almasına sebep olur ve şehre giren büyücüler ilk karadöller haline gelir. Bir yandan da Eski Tanrı Dumat, bir başiblis olarak uyanarak ilk ve en uzun süren Afet’i başlatır. Gri Muhafızlar birliği ilk olarak bu dönemde başiblis ve beraberinde getirdiği felaket ile baş edebilmek için oluşturulmuş, iki yüzyıl boyunca karşı koydukları Afet’in sonunda amaçlarını yerine getirmişlerdir.
Dumat’ın yok edildiği yıllarda doğan ve hayatının büyük bir bölümünü köle olarak geçiren Andraste ise Yaratıcı tarafından duyulur ve arkasına bir tanrının gücünü alan bu genç kadın, Thedas üzerinde yaşanan felaketlerden ve acılardan sorumlu tuttuğu Tevinter İmparatorluğu’na savaş açar. İhanete uğraması ve öldürülmesiyle sona eren bu savaşın ardından insanlar, Yaratıcı’nın varlığından haberdar olur ve kendisine bağlılıklarını gösterebilmek amacıyla Andrastriyan Kilisesi’ni kurarlar. Elfer ise Dales’e yerleşmişlerdir. Tüm bu olayların sonucunda Kilise’ye ait olacak olan takvim devreye girecek ve Kadim Çağ kapanacaktır.
Andraste
Val Royeaux’daki yapımı bitmemiş Andrastriyan Kilisesi’nin ilk Kutsal Kişi’sinin atanması ile 1:1 yılında başlayan bu çağda, bir başka başiblis olan Zezikel’in uyanması ile ikinci Afet başlar. Tevinter İmparatorluğu’nun bazı toprakları korumaya yanaşmaması üzerine bu görevi Orlais üstlenmiş ve ülke topraklarını genişletmiştir. Diğer yandan Gri Muhafızlar ise kendilerine yardım eden Orlais’e müteşekkir kalmış, Andraste’nin inancını benimseyerek bu dinin daha hızlı ve etkili bir biçimde yayılmasına sebep olmuşlardır. 1:20 yılında imzalanan Nevarra Anlaşması çerçevesinde büyücüler de Büyücü Loncası altında toplanarak Kilise’nin ve özellikle de templarların gözetimi altında büyü kullanmak şartıyla Afet’e karşı birlik olmuşlardır. Aynı zamanda Engizisyon’un kıdemli üyeleri de bir araya gelerek Gerçeği Arayanlar adındaki özel bir birliği oluşturmuşlardır. 1:95 yılında Zazikel’in mağlup edilmesinin ardından Afet sona erer, ardından geleceği öngörülen bolluk ve bereket dolu yıllar ümidiyle bir sonraki çağın adına karar verilir.
Kültürel, ticari ve dini anlamda yaşanan ilerlemeler sebebiyle Görkem Çağı olarak adlandırılan bu döneme insanlar ve elfler arasında yaşanan çatışmalar damga vurmuştur. Orlais’nin elflere karşı kutsal savaş çağrısı yapması ve ilk Yüce Sefer’in gerçekleştirilmesinin ardından elflerin başkenti Halamshiral ele geçirilir ve uzun süre önce ölümsüzlüklerini kaybetmiş olan elfler artık tamamen hor görülen bir ırk olur. Herhangi bir yerleşimleri kalmamış olan elfler ya ormanlarda göçebe hayatı sürmek ya da şehirlerde kurulan Azınlık Bölgeleri’nde yaşamak zorunda bırakılırlar. Çağın sonlarına yaklaşılırken büyücüler ve templarlar arasında oluşan anlaşmazlık sebebiyle Kutsal Kişi tarafından keşişlere ve templarlara, Terkin Hakkı adı altındaki uygulamayla geniş kapsamlı haklar verilmiştir. 2:99 yılında Tevinter yönetiminin başı Hükümdar Vespasian suikaste uğrarken aynı yıl Val Royeaux’daki katedralin yapımının tamamlanması ile Görkem Çağı sonlandırılır ve katedralin uzak topraklardan bile görünen kuleleri esas alınarak bir sonraki çağın adı belirlenir.
Orlais’deki Ulu Katedral’in inşası
İki yüzyıl süren yapım aşaması sonucunda tamamlanan Ulu Katedral’in görkemli kulelerine ithafen isimlendirilmiş bu çağın ilk yılı olan 3:00, aynı zamanda Flemeth’in de doğduğu yıl olarak tahmin edilmektedir. 3:10 yılına gelindiğinde Eski Tanrı Toth uyanarak üçüncü Afet’in başlamasına sebep olur; ancak hazırlıklı olan Gri Muhafızlar hem Orlais hem de Tevinter ordularını zafere taşıyarak bu tehdidin 3:25 yılında sona ermesini sağlarlar. Kuleler Çağı’nın sonuna yaklaşıldığında Nevarra bağımsızlığını kazanırken, Orlais ile Tevinter arasında, bu sefer dini sebeplerden ötürü çıkan bir anlaşmazlık Kilise’nin ikiye bölünmesine sebep olur. Tevinter’da bulunan İmparatorluk Kilisesi, kendi Kutsal Kişisi’ni, hem de bir erkeği başa getirir ve Orlais Kilisesi’nin başının ölümünü bayram ilan eder. Orlais ise bu günahlarından ötürü Tevinter’ı dizginlemeyi planlamaktadır.
Orlais Kilisesi, Tevinter İmparatorluğu’un Kutsal Kişisi’ni kabul etmemekte ve farklı bir Kilise yapısı oluşturdukları için kuzeydeki bu ülkeyi günahkar saymaktadır; zira Tevinter, kan büyüsüne izin verilmemesi şartıyla büyücülerin serbest olmaları gerektiğini savunmakta ve bizzat büyücü hükümdarlar tarafından yönetilmektedir. Orlais Kilisesi’nin emriyle bu çağda başlayan (4:40) ve bir sonraki çağın başlarına kadar devam eden (5:12) Yüce Seferler düzenlenir ancak herhangi bir verim alınamadığı gibi İmparatorluk Kilisesi’nin kendi kurallarını koyması ve güneydeki büyücülerin bir kısmının daha özgür olabilecekleri Tevinter İmparatorluğu’na kaçması ile içinden çıkılamaz bir hal alır. Yüce Seferler devam ederken Orlais, 4:80 – 4:84 yılları arasında, Frostback Dağları’nı geçerek Alamarri topraklarını işgal etmeye çalıştıysa da Redcliffe Kalesi’nin uzun süre ele geçirilememesi sebebiyle başarısızlığa uğrar.
Afet
Kara Çağ’dan beri süregelen seferlerin devam ediyor olması sebebiyle “Yüce” olarak adlandırılan bu çağda Gri Muhafızlar, birçok Alamarri kabilesi ile anlaşmalar imzalar ve karadöllerin hareketlerini daha iyi gözlemleyebilmek için birçok kule inşa ederler. 5:12 yılına gelindiğinde başiblis Andoral’ın uyanmasıyla dördüncü Afet başlar ve Orlais’nin Tevinter’a karşı düzenlediği Yüce Seferler’in de sonunu getirir. Bu iki imparatorluk, karadöl işgali altındaki topraklara dişe dokunur hiçbir yardım göndermezken bir elf olan Gri Muhafız Garahel, ulaşablildiği diğer tüm Gri Muhafızlar’ı toplayarak başarılı saldırılar gerçekleştirir; öyle ki 5:24 yılında kendini feda ederek Andoral’ı öldürmüştür. Gri Muhafızlar’ın binek olarak kullandığı ve gökyüzünde hakimiyet kurmalarını sağlayan grifonlar ise savaş sırasında ağır kayıplar verir ve bir süre sonra soyları tükenir. Yıl 5:42 olduğunda Calenhad Theirin taçlandırılarak kral ilan edilir ve böylece Alamarri kabileleri bir çatı altında toplanarak Ferelden’ı oluştururlar.
Yüce Çağ’ın son yılı olan 5:99 geldiğinde ise Antiva Kraliçesi Madrigal, bir av sırasında suikaste kurban gider. Madrigal’in, sırtında çelikten dövülmüş dört kılıç ile ölü olarak bulunması ise Orlais Kutsal Kişisi’nin bir sonraki çağın adını vermesinde büyük rol oynamıştır.
Antiva Kraliçesi’nin öldürülüş biçiminden ötürü “Çelik” adını alan bu çağda, Pentaghast ailesinin uyguladığı yöntemler esas alınarak gerçek anlamda bir ejderha katliamı gerçekleştirilir. 6:30 yılında Par Vollen’e ayak basan ve Qun adını verdikleri ahlak kuralları çerçevesinde hareket eden Qunari ırkı, Thedas’ın geri kalanının haberi dahi olmadan bu toprakları ele geçirir. Kısa süre içerisinde Tevinter, Rivain ve Antiva’nın büyük bir bölümünü fetheden ve savaşta yakaladıkları kişilerin inançlarını Qun’a çeviren qunarilerin geri püskürtülmeye başlanması ise ancak çağın son dönemlerine denk gelmektedir. Ferelden topraklarında ise Avvarlar ile yaşanan anlaşmazlıklar, tansiyonun yükselmesine sebep olur ve tüm Thedas, dört bir yanında yaşanan şiddetin pençesinde sarsılır.
Çelik Çağı biterken kıtanın her bir yanında patlak veren şiddet olayları sebebiyle adını alan bu dönem çalkantılarla doludur. Sophia Dryden’in Ferelden yönetimini darbe ile alaşağı etme girişimi başarısızlıkla sonuçlanmış, dönemin kralı ise Dryden’a yardım eden Gri Muhafızlar’ı Ferelden topraklarından sürgün etmiştir. 7:25 yılında Orlais ve Tevinter Kiliseleri umulmadık bir şekilde bir araya gelerek qunarilere karşı Yüce Seferler düzenlemeye karar verirler. Düzenlenen birçok sefer ve geçen onlarca yılın ardından 7:84 geldiğinde, Tevinter hariç tüm uluslar ile Qunari arasında Llomerryn Anlaşması imzalanarak barış ilan edilir. Qunari ile yapılan savaşın sona erdirilmesi ve Orlais İmparatoru I. Etienne’in ikiz oğullarının dünyaya gelmesi, acı ve yıkımla dolu bu çağın bitişini müjdelemiştir.
Ferelden – Frostback Dağları
Orlais İmparatoru’nun ikizleri olmasını iyiye işaret gören Kilise, bu çağı “Kutlu” olarak adlandırmıştır. Dönemin henüz başlarındayken Kirkwall, Orlais’den ayrılarak bağımsızlığını ilan eder. 8:24 yılı geldiğinde Orlais, Ferelden’ı ele geçirmek için ikinci kez saldırıya geçer; Amaranthine ve Redcliffe’i ele geçiren Orlais ordusu, 8:44 yılında Denerim’i de işgal eder. 8:78 yılında doğan ve Kral Calenhad’ın soyundan gelen Maric Theirin, yıllarca süren çatışmalar sonucunda, cücelerin efsanevi birliği Ölüler Lejyonu’nun da yardımıyla, Ferelden’ı özgürlüğe adım adım yaklaştırır. Loghain Mac Tir’in, Orlais’nin gönderdiği son şövalye birliklerini mağlup etmesiyle Ferelden Ayaklanması başarıyla sonuçlanır. Bu yıllarda yer altında ise Tethras Ailesi’nin yüzeye sürgünü gerçekleşir.
Tüm bu olaylar, devletler arasındaki çekişmeler yüzünden vuku bulurken soylarının tükendiğine inanılan ejderhalar ise bir bir ortaya çıkmaya başlayarak insanları paniğe sürüklemektedir.
Aslında Güneş Çağı olarak adlandırılmak istenen bu dönem, ejderhaların ortaya çıkması ile farklı bir isme karar verilmesini gerekli kılmıştır. Çelik Çağı’nda tek tek avlanarak soylarının tüketildiğine inanılan ejderhalar, Orlais ve Nevarra’ya ait kırsal bölgelerde büyük yıkımlara sebep olur.
9:03 yılı geldiğinde Maric Theirin kral ilan edilir ve Ferelden yine kendi yönetimine sahip özgür bir devlet halini alır. Takip eden yıllarda ise hem Orlais’nin bir sonraki imparatoriçesi olacak olan Celene hem de Ferelden’ın kralı olacak olan Cailan dünyaya gelir.
Gerçeği Arayanlar özel birliğine bağlı olan Cassandra Pentaghast, Orlais Kutsal Kişisi’ne düzenlenmesi planlanan suikasti engeller ve ardından hem Orlais Kahramanı hem de Kutsal Kişi’nin Sağ Kolu ilan edilir. 9:25 yılında tahtı devralan Cailan Theirin, Loghain Mac Tir’in kızı Anora ile evlenir. Orlais ile Ferelden ise artık barış halindedir.
Denerim Savaşı’nda şehri yakıp yıkan başiblis Urthemiel
9:30 yılı geldiğinde başiblis olarak uyanan Urthemiel, beşinci Afet’in başlamasına sebep olur. Ostagar Savaşı’nda Loghain Mac Tir, kralını ve kendi birliği dışında tüm askerleri kaderlerine terk ederek savaş meydanından ayrılır; bu hareketi, karadöllere karşı yapılan savaşın kaybedilmesiyle sonuçlanır. Flemeth tarafından kurtarılarak hayatta kalanlar, içlerinden birinin Alistair olduğu iki Gri Muhafız’dır. Flemeth aynı zamanda Hawke ailesini de Afet’ten kurtararak Kirkwall’a gitmelerine yardımcı olur. Loghain Mac Tir ise Denerim’e döndüğünde kendisini kral vekili ilan ederek Ferelden soyluları arasında sivil savaş çıkmasına sebep olur. 9:31 senesi geldiğinde ise tüm karmaşa sona ermiştir, zira Denerim Savaşı’nda Urthemiel mağlup edilmiş ve Ferelden yeni yöneticisine kavuşmuştur.
Kendileri için büyük önem taşıyan Koslun Cildi’ni arayan qunariler, kitap bulunana kadar Kirkwall’da kalacaklarını ilan ederler; kısa bir süre sonra ise şehre saldırarak vikontu öldürürler. Hawke tarafından mağlup edilen ve ırkının Kirkwall’daki yönetimini elinde tutan Arishok’un ölümü sonrasında qunariler şehri terk eder. Anders adındaki bir büyücü, Kirkwall Kilisesi’ni yok ederek şehirde büyücülerle templarların savaşa girmelerine sebep olur. 9:37 yılında hem büyücülerin hem de templarların başındaki yöneticileri öldürmek zorunda kalan Hawke, bir süre sonra şehirden ayrılır ve kayıplara karışır.
Kutsal Kişi V. Justinia’nın gerçekleştirmek istediği oturum esnasında Yarık’ın açıldığı an
9:41 yılında Kutsal Kişi V. Justinia, büyücü ve templar toplulukları arasındaki savaşa son verebilmek için iki tarafı da bir oturuma davet eder. Ancak oturum gerçekleşeceği sırada oluşan bir patlama sonucunda gökyüzünde Soluk Diyar ile dünyayı birbirine katacak Yarık açılırken, daha sonraları Andraste’nin Elçisi olarak adlandırılacak bir kişi dışında kimse hayatta kalmaz. Cassandra Pentaghast, Cullen Rutherford ve Leliana’nın yardımıyla kurulan Engizisyon, önce Haven’da ikamet ederken kadim bir düşman olan Corypheus tarafından yapılan saldırı sonucu Skyhold adındaki bir kaleye yerleşir; Elçi ise Engizitör seçilir. Engizitör daha sonra yanlış yönlendirilen Gri Muhafızlar ile Adamant Hisarı’nda yüzleşir, ardından ise Halamshiral’da İmparatoriçe Celene tarafından düzenlenen baloya katılarak Orlais içerisindeki yönetim karmaşasına son verir. Aynı yılın sonunda Corypheus, Engizitör ve destekçileri tarafından mağlup edilir ve Yarık kapatılır.
Thedas’ın resmi kayıtlara göre dokuzuncu dönemi olan Ejderha Çağı henüz sonlanmamıştır. Kadim Çağ’dan sonra Thedas tarihindeki en korkunç olayların yaşanmakta olduğu bu dönemin sonraki yıllarında neler yaşanacağı ise bilinmemektedir.